
Dopamine detox als reset voor je hersenen
Alcohol, seks, chocola, technologie en sociale media; allemaal factoren die verslavend werken. Dit wordt veroorzaakt door het beloningssysteem in onze hersenen. Wanneer het beloningssysteem van de hersenen wordt geactiveerd, komt dopamine vrij. Dit zorgt ervoor dat we een aangenaam en plezierig gevoel krijgen. Dopamine beloont je met dit aangename gevoel en dat is dan ook gelijk de reden waarom we deze verslavende factoren blijven herhalen.
Om van deze (sociaal geaccepteerde) verslavingen en verleidingen af te komen is er vanuit Silicon Valley een nieuwe trend overgewaaid: Dopamine fasting, ook wel dopamine detox genoemd. Wanneer je jezelf gedurende een bepaalde tijd onthoudt van deze dopamine boosters krijgen je hersenen rust. Je zou het kunnen zien als het heilzaam vasten van prikkels. Wat houdt een dopamine detox precies in? Werkt het en wat zijn de gevolgen? In dit blog leggen we het aan je uit.
Hoe werkt dopamine?
Dopamine is een neurotransmitter dat door de hersenen wordt afgegeven. Wordt er in je hersenen een bepaalde hoeveelheid dopamine aangemaakt, dan zorgt dit voor een gevoel van blijdschap en genot. Er wordt door je hersenen een stofje aangemaakt na het eten van bepaalde voeding of na lichamelijke inspanning. Dit zorgt ervoor dat je weer zin hebt om actief te worden, om in beweging te blijven.
Echter, na een tijdje is deze beloning niet meer genoeg en heb je steeds meer nodig om dat geluksgevoel te krijgen. Op de lange termijn put deze korte dopamine rush je uit en heb je er een verslaving bij. Die rush wordt door veel mensen gezocht in bijvoorbeeld sociale media, chocolade of alcohol. Om hetzelfde geluksgevoel te krijgen heb je hier steeds meer van nodig.
Om deze vicieuze cirkel te doorbreken doen steeds meer mensen aan dopamine detox. Je haalt dan niet langer je dopamine uit verslavende bezigheden, maar je maakt dopamine aan op een natuurlijke manier. Denk dan bijvoorbeeld aan gezonde voeding, het schoonmaken van je huis, een wandeling in de natuur of hardlopen.

Waarom doen mensen aan dopamine detox?
Mensen die doen aan dopamine detox geloven dat het ze kan helpen om de hersenen te resetten. Ze hopen hun verslavingen onder controle te krijgen door te bezuinigen op seks, alcohol, eten, technologie en sociale media. Ook hopen ze om weer simpel geluk te kunnen vinden in de kleine dingen van het leven.
Mensen die zich bezighouden met dopamine detox geloven dat, door hun dopamine level te verlagen, ze de hunkering en verlangens naar ongewenst en ongezond gedrag kunnen verminderen. Dit zou er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat ze hun telefoon minder checken, minder alcohol drinken of minder chocolade eten.
Om dit te bereiken lassen dopamine fasters regelmatig een weekend in zonder enige vorm van prikkels en afleiding. Dus geen internet, telefoon, tv, fysieke of sociale contacten, maar ook geen drugs, drank en lekker eten. Het liefste doen ze dit op een afgelegen plek in de natuur.
Dopamine detox; helpt het echt?
Door jezelf voor een bepaalde periode afzijdig te houden van bijvoorbeeld sociale media, zal het dopamine niveau niet perse verlagen, maar het kan de stimulatie van dopamine wel beperken. Het is dus mogelijk om de hoeveelheid aan dopamine activiteit te verminderen. Het is daarbij wel belangrijk om dit voor een langere termijn vol te houden; af en toe een beloning elimineren is niet genoeg. Als je je hersenen wilt resetten, zijn er duurzamere methodes nodig.
Wat gebeurt er na dopamine detox?
Er is dus wat meer nodig om je hersenen te resetten dan tijdelijk afkicken van verleidingen en verslavingen. Het eerste wat er gebeurt wanneer mensen zichzelf onthouden van deze beloningen is dat ze zich ineens bewust worden van zichzelf en van hun lichaam. Zonder middelen, schermen andere prikkels om zichzelf af te leiden, maken mensen plotseling kennis met zichzelf en dat kan in het begin best angstaanjagend zijn.
Om op de lange termijn van deze verslavingen af te komen, zul je dus de kern van het probleem moeten aanpakken. Als je bijvoorbeeld dwangmatig gebruik maakt van internet, dan zul je moeten leren om grenzen voor jezelf op te stellen en je hieraan te houden. Alleen dan leer je hoe je op een gezonde manier met internet om kunt gaan. Hetzelfde geldt voor de verslaving aan alcohol of drugs; welke triggers leiden tot dit ongewenste gedrag? Het is belangrijk dit te leren herkennen en er op een gezonde manier mee om te gaan.
Professionals in de geestelijke gezondheidszorg kunnen mensen in dit proces begeleiden met behulp van gestandaardiseerde technieken, zoals cognitieve gedragstherapie, een protocol dat mensen helpt hun denk-, en gedragspatronen opnieuw te evalueren en beter om te gaan met moeilijke situaties.
Het idee van dopamine detox is om ongewenste gedrag en verleidingen te temperen. In een tijd waarin we gemakkelijk toegang hebben tot verslavende middelen en een miljoen andere afleidingen die onze aandacht trekken, is het belangrijk om je af en toe bewust te onthouden van gedrag dat uit de hand zou kunnen lopen. Maar dat gezegd hebbende, is het natuurlijk niet de bedoeling om alle plezierige ervaringen uit je leven te verwijderen. Dat is niet realistisch en ook niet gezond.
Manieren om op een natuurlijke manier dopamine aan te maken
Het beloningssysteem in de hersenen activeren door gebruik te maken van alcohol, drugs, seks, sociale media en andere verslavende factoren werkt maar kort; je hebt er op de lange termijn steeds meer van nodig om dat geluksgevoel te krijgen. Dit is één van de redenen waarom mensen kiezen voor een dopamine detox. Het is echter mogelijk om datzelfde geluksgevoel te krijgen op een natuurlijke manier. We zetten de vijf belangrijkste natuurlijke dopamine boosters voor je op een rijtje.
1. Antioxidanten
Zorg ervoor dat je meer antioxidanten binnen krijgt. Antioxidanten zorgen ervoor dat vrije radicalen minder kans krijgen om schade aan te brengen aan dopamine producerende hersencellen. Je kunt antioxidanten vinden in bladgroenten, broccoli, asperges, paprika’s, bieten, aardbeien, sinaasappels, spruiten, bloemkool, noten, wortels en zonnebloempitten.
2. Vitaminen en mineralen
IJzer, magnesium, foliumzuur, vitamine B3 en vitamine B6 zijn betrokken bij de synthese van dopamine in je lichaam. Door de juiste voeding te eten zorg je ervoor dat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt. Denk dan bijvoorbeeld aan een gebalanceerd dieet van groente, fruit, noten en zaden.
3. Tyrosine en fenylalanine
Dopamine wordt uit het aminozuur tyrosine aangemaakt in je lichaam. Tyrosine kan op zijn beurt in het lichaam aangemaakt worden door het aminozuur fenylalanine. Voor de aanmaak van dopamine is het dus belangrijk dat je voedsel eet dat rijk is aan tyrosine en fenylalanine. Je kunt deze aminozuren vinden in amandelen, bananen, avocado’s, peulvruchten, zuivel, noten, zaden, kip, kalkoen, mager rood vlees en tofu. Een maaltijd met weinig koolhydraten en veel eiwitten kan helpen om je dopaminespiegel te verhogen.
4. Beweging
Elke dag voldoende bewegen zorgt voor de aanmaak van dopamine. Sporten verhoogt het calciumgehalte in je bloed. Hierdoor wordt de dopamine productie gestimuleerd en dit zorgt voor de opname van dopamine in je hersenen. Om je dopamine aanmaak op geng te helpen moet je proberen om elke dag 30 tot 60 minuten te bewegen, bijvoorbeeld wandelen, zwemmen of joggen.
5. Voldoende nachtrust
Slaap voldoende. Tijdens je slaap verbruiken je hersenen weinig dopamine. Als je voldoende slaapt, hou je genoeg dopamine over voor de volgende dag.